همان گونه که امروزه استرس بخشی جدایی‌ناپذیر از زندگی بزرگسالان به شمار می‌رود، متاسفانه در کودکان نیز به شکل فزاینده‌ای به بخش از زندگی تبدیل شده است.
با توجه به اینکه ظرفیت کودکان برای پذیرش اتفاقات بد به شدت پایین‌تر از بزرگسالان بوده و در مواقعی حتی کودک به درستی نمی‌تواند احساست خود را تمایز داده یا درمورد آن صحبت کند، به همین دلیل این وظیفه والدین است که درک درستی از استرس در کودک داشته و آن را به بهترین شکل مدیریت کنند.

استرس کودکان مثل استرس بزرگسالان ناشی از عوامل مختلفی است، لذا برای مدیریت آن ابتدا باید عامل به وجود آورنده استرس مشخص شده و سپس برای مدیریت آن چاره‌اندیشی شود.

چرا کودکان امروزی استرس دارند؟

کودکان نیز همانند بزرگسالان در معرض عوامل استرس‌زای روزمره قرار دارند، عواملی مثل: سر و صدا، تلفن همراه، اینترنت و... لذا کودکانی که به سر و صدا حساسیت دارند بیشتر در معرض استرس قرار می‌گیرند. اما این عوامل تنها محدود به همین چند مورد نیست، قسمت اعظم استرس در مدارس به کودکان وارد می‌شود. عواملی مانند رقابت تحصیلی، تغییر مدرسه، محیط متشنج مدارس و غیره از عوامل استرس‌زایی هستند که بیشترین تاثیر را بر کودکان می‌گذارند.

نشانه‌های استرس در کودکان

کودکان مخصوصاً خردسالان قادر به بیان استرس و اضطراب خود نیستند؛ اما والدین باید در زمان ایجاد تغییرات اساسی در زندگی کودکان به عنوان مثال تولد فرزندی دیگر در خانواده و... بیشتر مراقب کودکانشان باشند و رفتار آنها را زیر نظر بگیرند زیرا به احتمال زیاد کودک آنها در این موقعیت‌ها دچار استرس می‌شود.

معمولاً نشانه‌های استرس در کودکان شامل موارد زیر است:

• سر درد
• شکم درد
• هر گونه تغییر رفتاری
• نوسانات خلقی
• مشکل در خواب
• نداشتن تمرکز در مدرسه

نقش والدین در مدیریت استرس کودکان

برای اینکه استرس کودکان برطرف شود، والدین و خانواده او نقش اساسی دارند. در ادامه به مواردی اشاره می‌کنیم که کمک می‌کند تا استراس کودکانتان کمتر شود.

فضایی ایجاد کنید که کودکتان به راحتی با شما صحبت کند

سعی کنید کودکتان را ترغیب کنید که درباره احساسات و مشکلات خود با شما صحبت کند. صحبت کردن با دیگران درباره مشکلات شخصی، یکی از بهترین راه‌های مقابله با استرس است. شاید در ابتدا کودک شما تمایلی به سخن گفتن نداشته باشد اما به تدریج و با فراهم شدن زمینه، قطعاً یخ او آب شده و شروع به صحبت می‌کند.

گوش شنوا داشته باشید

سعی کنید قبل از اینکه بخواهید راه‌حل‌هایی برای رفع مشکل به کودکتان ارائه دهید، کاملاً حرف‌های او را بشنوید. به او اجازه دهید تمام احساسات خود را ابراز کند و سپس راه‌حل‌هایی به او پیشنهاد دهید. تخلیه احساسات یکی از بهترین راه‌های کنترل استرس است.

در حین انجام یک فعالیت مفرح با فرزندتان صحبت کنید

بهترین روش برای اینکه کودکتان به راحتی احساسات خود را بروز بدهد، فراهم کردن شرایط مناسب است. سعی کنید شرایطی را فراهم کنید که برای کودکتان لذت‌بخش باشد مثلاً یک دوچرخه سواری دو نفره، پیاده‌روی و... کودکان و به خصوص پسر بچه‌ها در این شرایط بهتر احساسات خود را بروز داده و مشکلات خود را بیان می‌کنند.

تنفس عمیق را به کودکانتان بیاموزید

همان‌گونه که می‌دانید یکی از راه‌های کنترل استرس، تنفس عمیق است. سعی کنید به شکل مصور تنفس عمیق را به کودکتان آموزش بدهید، به او بگویید هوای «خوب» را تنفس کند و هوای «بد» را بیرون بدهد و در هنگام بیرون دادن هوای بد فکر کند که تمامی نگرانی‌ها و مشکلات از بدنش خارج شده است.

برخی از تمرینات ساده یوگا را به فرزندتان بیاموزید

حرکت‌های ساده یوگا مثل سگ سرپایین، کبرا و درخت برای کودکان بسیار عالی هستند. انجام این تمرینات شب قبل از خواب باعث داشتن یک خواب آرام و تخلیه استرس کودک می‌شود.

از روش‌های سریع رفع استرس استفاده کنید

هنگامی که متوجه می‌شوید کودکتان استرس دارد، سعی کنید با پرت کردن حواس و سرگرم کردنش به یک کار لذت‌بخش مثل انجام دادن یک بازی دو نفره، استرسش را پایین بیاورید. در این مواقع پرت کردن حواس و پرداختن به یک فعالیت جدید به میزان زیادی باعث کاهش استرس می‌شود.

جمع‌بندی

همان گونه که گفتیم وجود استرس در زندگی امروزه یک امر اجتناب‌ناپذیر است. بنابراین کودکان نیز مثل ما در معرض استرس قرار دارند. سعی کنید با کودک خود دوست باشید به صورتی که هر وقت مشکلی برایش پیش آمد بتواند به راحتی آن را ابراز کند؛ این کار باعث می‌شود کودکتان ترسی از شما نداشته باشد و اگر احیاناً کار اشتباهی انجام داد از شما مخفی نکند زیرا مخفی کاری یکی از بزرگترین عوامل ایجاد استرس در کودکان است.